Bartın Chandler Ceviz VERİM, YATIRIM MALİYETLERİ VE DEVLET DESTEKLERİ

VERİM, YATIRIM MALİYETLERİ VE DEVLET DESTEKLERİ

3.1 Verim

Verim hesaplanırken ceviz çeşitleri uç dal verimli ve yan dal verimli diye ikiye ayrılır. Burada uç dal verimli çeşitler yerli çeşitleri, yan dal verimli çeşitler ise ithal çeşitleri ifade etmektedir.

3.1.1 Uç Dal Verimli (Yerli) Çeşitlerde Verim

Uç dal verimli yani yerli çeşitlerde ceviz ağacı çok gelişip taç yapısının geniş olması nedeniyle en az 8x8 veya 10x10 aralıkla dikilmesi gerekir. Bu geniş sıra aralıkları nedeniyle ilk 5 yıl içinde sıra aralarında ara tarım yapılabilir. Yani sıra aralarında bağ, yem bitkileri ve örtü bitkileri yetiştirilebilir. Yerli çeşitler 7-8 yaşından sonra meyve vermeye başlar ve yaklaşık 30 yaşlarında tam verime ulaşır. Tablodaki fiyatlar ortalama fiyatlardır hesaplamalarda güncel fiyat dikkate alınmalıdır.

Tablo 6: Uç Dal Verimli Çeşitlerde Verim Ve Kabuklu Meyve Değeri

 

 

Yan Dal Verimli (İthal) Çeşitlerde Verim

Yan dal verimli yani ithal çeşitlerde ağaç taç yapısı fazla geniş olmadığından sık dikim yapılabilir. Bu tip cevizler halk arasında bodur ceviz diye de adlandırılmaktadır. Yan dal verimli çeşitlerde verim yaş ilerledikçe artmaz fakat sık dikim nedeniyle dekarda dikilen

ağacın fazla olması nedeniyle dekar başına verim büyük miktarda artar. Bu çeşitler yaklaşık 15 yaşında dekar başına 600 kg olmak üzere tam verime ulaşır. Tablodaki fiyatlar ortalama fiyatlardır hesaplamalarda güncel fiyat dikkate alınmalıdır

 

 

Devlet Destekleri

Kapama ceviz bahçesi kurulumunda Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın dekar başına fidan desteği, Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Program Kapsamında sulama sistemi kurulumu desteği veya DAP (Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi) gibi kuruluşların meyve bahçelerine verdiği destekler söz konusu olmaktadır. Yine tarımsal devlet desteği ile Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri aracılığıyla yatırım ve işletme kredisinde faiz indirimi yapılmaktadır. Çevre Orman Bakanlığı tarafından ise Ziraat Bankasının küçük ölçekli tarımsal işletme tanımına giren üreticilere uyguladığı kredi faizinin yedide bir (1/7) i oranında yıllık faizli ve 15. Yılın sonunda krediyi ve faizini tamamen ödemek üzere kredi verilmektedir.

Bunların dışında güncel olan devlet destekleri hakkında Fırat Kalkınma Ajansı Tunceli Yatırım Destek Ofisi’nden bilgi edinebilirsiniz.

 

 

Arazi Tahsisi

Devlet destekli arazi tahsisi bozuk orman alanlarında, orman içi boş alanlarda ve hazine arazilerinde yapılabilmektedir. Gerçek ve tüzel kişilere onaylı uygulama projesine göre, bozuk orman alanlarında, orman içi açıklıklarda, hazine arazilerinde, devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan arazilerde ve sahipli arazilerde asli veya odun dışı orman ürünü veren ağaç ve ağaççık türleri ile yaptıkları özel ağaçlandırma ve özel imar-ihya çalışmaları ile özel orman fidanlıkları için Orman Genel Müdürlüğünce usul ve esaslarda ön görülen şekilde hibe veya kredi verilebilir. Hibe, sadece köy tüzel kişiliklerince yapılacak özel ağaçlandırma ve özel imar-ihya çalışmaları için verilir.

Kredi tahsis edilen özel orman fidanlıklarında üretilecek fidanların en az yüzde yetmiş (% 70) inin orman ağaç ve ağaççığı fidanı, en çok yüzde otuz (% 30) unun odun dışı orman ürünü veren türler ve süs bitkisi olması zorunludur.

Gerçek ve tüzel kişiliklerin hibe/kredi talep etmeden yapacakları özel ağaçlandırma çalışmalarında, onaylı uygulama projesinde belirtilen sayıda orman ağacı ve ağaççığı fidanı il müdürlüğünce ücretsiz olarak verilebilir.17

Bu usul ve esaslarda geçen orman arazileri, bölge müdürlüğünce oluşturulacak komisyonlar tarafından tespit edilir. Bu arazilerin en küçüğü 5 dekar en büyüğü ise 500 dekar olmaktadır. Tespit edilen bu araziler Ocak-Şubat-Mart ve Eylül-Ekim-Kasım ayları içerisinde ilkbahar ve sonbahar dönemi olmak üzere iki dönem halinde bölge müdürlüklerince orman idaresine ait internet sitelerinden otuz gün süreyle ilan edilir. İlan edilen sahalara; ilan süresi içerisinde tek bir müracaatın olması halinde müracaatçı, birden fazla müracaatın olması halinde ise kura sonucu belirlenen gerçek veya tüzel kişi hak sahibi olur.

Hazinenin özel mülkiyetindeki yerlerde; sahanın ada ve parsel numarası belirtilerek; devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde ise talep edilecek sahaya ait kroki veya harita dilekçeye eklenerek (Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde tescil şartı aranmaz), illerde valiliklere, ilçelerde kaymakamlıklara müracaatta bulunulur.

 

Maliye Bakanlığı (Milli Emlak Genel Müdürlüğü) tarafından yapılan inceleme sonucunda uygun görülmesi halinde uygulama projesinin hazırlanması için doksan gün süreli ön izin verilir. Ön izin yazısının bir nüshası ilgili mal müdürlüğü veya defterdarlık tarafından ilgili orman işletme müdürlüğüne gönderilir. İşletme müdürlüğünce uygun görülen uygulama projesi onay için bölge müdürlüğüne gönderilir ve uygun bulunması halinde bölge müdürü tarafından onaylanır. Milli Emlak Genel Müdürlüğü tarafından kiralama veya tahsis işleri, onaylı uygulama projesine dayanılarak neticelendirilir. Saha teslimi, illerde defterdarlık, ilçelerde mal müdürlükleri tarafından yapılır. İlgili mal müdürlüğü veya defterdarlık tarafından tahsis/kiralama yazısı ve saha teslim tutanağı orman işletme müdürlüğüne gönderilir.18 Detaylı bilgi için ildeki Orman Müdürlüğü ile görüşülmeli ve bahçenin kurulacağı araziye karar verilmelidir.

Düşük Faizli Devlet Destekli Krediler

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Destekleri

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının 9 Mart 2016 tarihli T.C Ziraat Bankası A.Ş ve Tarım Kredi Kooperatiflerince tarımsal üretime dair düşük faizli yatırım ve işletme kredisi kullandırılmasına ilişkin uygulama esasları tebliğinde ceviz bahçesi kurulumuyla ilgili olarak:

 Yurt içinde üretilen sertifikalı tohum, fide, fidan kullanımı kapsamında Yurt içinde üretilen sertifikalı/standart meyve/asma fidanları ile bağ/bahçe tesis edilmesi karar kapsamında değerlendirilir.19

 Üreticilerin, su kaynağından alınan suyun tarla içine dağıtılması amacıyla damla, yağmurlama veya mikro yağmurlama sulama sistemleri kurulması ve bu sistemlerin otomasyonuna ilişkin teknolojik sistemler (Akıllı sulama sistemleri, akıllı otomasyon sistemleri ile ve benzeri sistemler) konusundaki kredi talepleri karar kapsamında değerlendirilir.20

 

maddeleri yer almaktadır. Arazi satın alımıyla ilgili olarak ise:

 

Dağınık ve parçalı arazilerin birleştirilmesi suretiyle tarımsal işletmelerin ekonomik ölçeğe kavuşturulmasının sağlanmasına yönelik olarak, hisseli tarım arazilerindeki hisselerinin diğer hissedarlar tarafından satın alınması ya da hisseli olup olmadığına bakılmaksızın bitişik arazilerin satın alınmasına yönelik kredi talepleri Banka ve TKK’nın (Tarım Kredi Kooparatifi) kendi iç mevzuatı paralelinde olmak kaydıyla bu kapsamda değerlendirilebilir.

maddesi yer almaktadır. Detaylı bilgi için tebliğin incelenmesi ve T.C Ziraat Bankası şubeleri ya da bulunduğunuz yerdeki Tarım Kredi Kooperatifi’nin ziyaret edilmesinde fayda vardır. Aşağıda bu tebliğ kapsamında T.C Ziraat Bankası’nın verdiği 2016 yılı faiz oranları ve vade yer almaktadır. Faiz desteği ile ifade edilen faiz oranının belli bir yüzdesinin devlet tarafından ödenmesi anlamındadır.

T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince tarımsal üretime dair düşük faizli yatırım ve işletme kredilerinde komisyon oranı bütün vadelerde %1 olarak uygulanmaktadır. Yatırımın en az %25’ini mutlaka yatırımcının yapmış olması şartı aranmaktadır. Ceviz için 5 yıl vadeli yatırım kredisi verilmektedir. Ayrıca yetkili banka inisiyatifinde 2 yıl ödemesiz olarak verilebilir. İşletme kredisi için ise 18 ay vadeli kredi verilebilmektedir.

Ayrıca yurt içinde üretilip sertifikalı ve standart kademede belgelendirilen fidanları kullanarak kapama bahçe ve bağ tesis eden çiftçiler dekar başına olmak üzere desteklenmektedir. Desteklemeden yararlanmak isteyen çiftçilerin, aşağıda belirtilen belgelerle Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerine başvurması gerekmektedir.

 Güncelleştirilmiş ÇKS (Çiftçi Kayıt Sistemi) belgesi,

 Başvuru dilekçesi ve taahhütname

 Fidan/Fide kullanım desteklemesi talep formu

 Satış faturası,

 Fidan/fide veya aşı materyaline ait sertifika belgesinin bir örneği,

 Bu Tebliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (ç) bentlerine göre talep edilen bitki muayene raporu,

 Bağ/bahçe kiralanmış ise kira sözleşme belgesinin bir örneği,

 Fatura düzenleyen kişiye ait; Fidan/Fide Üretici Belgesi veya Tohumluk Bayii Belgesinin (Kamu kuruluşları hariç) bir örneği.

 

Aşılı cevizde kapama bağ/bahçenin tek türde ve asgari alan toplamı 5 dekar ‘dan küçük olmayacak şekilde tesis edilmiş olması gerekmektedir. Desteklemeden yararlanmaya hak kazanan çiftçilere bodur tür bahçe kapsamında; standart fidan için dekara 150 ₺ sertifikalı fidan için ise dekara 400 ₺ destek ödemesi yapılmaktadır.21

Ayrıca bakanlığın Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında verdiği desteklerde sulama projeleri geçmiş dönemlerde yer almıştır. Bu desteklerden faydalanmak için Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı olunması gerekmektedir. Etaplar halinde tebliğ edilen KKYDP destekleri bakanlık sitesinden takip edilebilmekte ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüklerinden bilgi alınabilmektedir.

 

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Destekleri

Orman Genel Müdürlüğü’nün özel ağaçlandırma kapsamındaki orman arazisi ve hazine arazisi desteklerine değinmiştik. Gerçek ve tüzel kişi arazilerinde özel ağaçlandırmada ise tapusu olan en az 5 dekar en fazla 3000 dekar arazilere uzun vadeli kredi verilmektedir. Orman İşletme Müdürlüğü’ne tapu belgeleriyle müracaat edildikten sonra özel ağaçlandırma projesi (ceviz, badem) özel orman bürolarına yaptırılır. Orman İşletme Müdürlüğü projeyi inceler ve uygun bulması halinde projeyi onay için Orman Bölge Müdürlüğü’ne gönderir. Bölge Müdürlüğü 60 gün içinde onaylayıp İşletme Müdürlüğü’ne gönderir ve proje sahibine onay tebliğ edilerek 90 gün içinde işe başlaması talep edilir.

Ceviz yetiştiriciliğinde çekilecek kredinin faiz oranı ise Ziraat Bankasının küçük ölçekli tarımsal işletme tanımına giren üreticilere uyguladığı kredi faizinin 1/7’i (yedide biri) oranındaki yıllık faiz oranıdır. Kredi geri ödemesi 15 yıl sonraki Ekim ayının sonunda olup

toplam borcun bir defada ödenmesi ile gerçekleşmektedir. Özel ağaçlandırma çalışmalarında gerçek ve tüzel kişilere kredi imkânı verilirken, köy tüzel kişilikleri hibe imkânından faydalandırılır.

 

Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortası

 

Ülkemizde tarım sektörünü tehdit eden risklerin teminat altına alınabilmesi amacıyla "Tarım Sigortaları Kanunu" çıkarılmıştır. Devlet, bu Kanun kapsamında yapılacak sigorta sözleşmelerine münhasır olarak çiftçi adına sigorta primine destek sağlamaktadır. Devlet prim desteğinin miktarı her yıl için ürün, risk, bölge ve işletme ölçekleri itibariyle, Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenmektedir. 4.06.2005 tarih ve 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu kapsamında T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bünyesinde bulunan Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı olan üreticilerin faydalanabileceği tarım sigortasıdır. Söz konusu kanun çerçevesinde akdedilecek tarım sigortası sözleşmelerinin tabi olacağı esaslara ilişkin bilgilere Tarım Sigortaları Havuzu İşletmesi A.Ş.'nin web adresinde (www.tarsim.gov.tr) bulunan bitkisel ürün sigortası bölümünden ulaşılabilir.

TARSİM kapsamında sigorta yaptıran üreticilerin ödeyecekleri sigorta priminin %50'si devlet tarafından ödenir. Kalan % 50’nin %25'i sigortalı tarafından peşin ödenir, geriye kalan kısım ise 5 taksite kadar tahsil edilir.

Yatırım Maliyeti

 

Yatırım maliyeti bahçenin kurulacağı arazinin coğrafi koşullarına ve yatırımın ölçeğine göre değişmektedir. Bahçe Özel Ağaçlandırma Projesi ile kurulacaksa özel ormancılık büroları bahçe maliyetlerini ve gerekli tüm analizleri Orman Genel Müdürlüğü birim fiyat cetveline göre hazırlamaktadır. Aşağıda arazinin şahsa ait olduğu varsayımıyla ortalama fiyatlar ile yatırım maliyetleri yer almaktadır. Fiyatlar 2016 yılı itibariyle güncel ortalama piyasa fiyatlarıdır ve ilde kurulan örnek bahçe incelenerek hesaplanmıştır.

 

 

 

Yukarıdaki fiyatlar dekar ve metre olarak ele alınan birim fiyatlarıdır. Kurulacak bahçenin ölçeği belirlenen araziye göre şekil alacağından kapama ceviz bahçesi yatırımının getirisi arazinin büyüklüğüyle doğru orantılı olacaktır. Örneğin 20 dekarlık bir kapama ceviz bahçesinin 2016 fiyatlarıyla maliyeti yaklaşık olarak 38.532 ₺ olmaktadır. Bu projede 312 adet yan dal verimli Fernor çeşidi ceviz fidanının 6. yılında ağaç başına 7 kg meyve verdiği varsayımıyla:

312 x 7 kg = 2184 kg kabuklu ceviz

2184 kg x 20 ₺ = 43680 ₺ gelir elde edilmektedir. Ağaç başına tam verim olan 20 kg’a 15. yılda ulaşıldığında:

312 x 20 kg = 6240 kg kabuklu ceviz

 

6240 x 20 ₺ = 124.800 ₺ gelir elde edilecektir. Burada dikim sıklığına bağlı olarak dekardaki ağaç sayısı ve arazi büyüklüğü yatırımın ölçeğini belirlemektedir. Görüldüğü gibi 5 ile 6. yıllarda yatırım kendi maliyetini karşılamaktadır. Kârlı bir kapama bahçenin ölçeği 100 dekar imkân yoksa 50 dekar olması gerektiği çeşitli kaynaklarda tavsiye edilmektedir. Ancak burada arazi ve araziye bağlı olarak ağaç sayısı değişkenlik gösterecektir. Sağlıklı olan önceki bölümlerde verim ile ilgili verilen bilgilerden yola çıkarak maliyet ve getirinin hesaplanması şeklinde olacaktır. Buradaki verim değerleri ve rakamlar yaklaşık değerlerdir. Örneğin 20 dekarlık örnek projede yan dal verimli çeşit ekildiği için 7x4 aralıklı dikim de tercih edilebilir. Bu şekilde daha fazla ağaç ekilebilir. Verim ise toprak, iklim, gübre gibi çeşitli koşullara göre değişebilmektedir. Bu yüzden ortalama değerler tercih edilmiştir.

 

Örnek Proje

Aşağıda Tunceli İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’nün gerçekleştirdiği bir kapama ceviz bahçesi projesi yer almaktadır. Fiyatlar 2016 yılı fiyatları ile güncellenmiştir. Proje 20 dekarlık alana, 8x8 dikim mesafesi ile 312 adet fidan ile gerçekleştirilmiştir.

 

 

Yapılmış olan sulama sistemi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölüm mezunu bir ziraat mühendisi tarafından projelendirilmiştir. Sulama sistemine ana borular, lateral borular, damlatıcılar / sprinkler, ekleme parçaları, fitings malzemeleri, filtrasyon ve fertigasyon üniteleri dâhildir. Burada arazide su bulunduğu için damlama sulama sistemi maliyeti verilmiştir. Arazide su bulunmaması durumunda sondaj vurulduktan sonra damlama sulama sistemi kurulur.

 

 

SONUÇ

Anavatanı ülkemiz olan ceviz ağacının; meyvesi, gövdesi, yaprağı ve meyve kabuğunun önemli bir ekonomik değere sahip olması ve cevizin çoğunlukla ABD, Şili, Çin gibi ülkelerden ithal edilmesi nedeniyle ceviz bahçesi kurulumuna son yıllarda ilgi artmıştır. Yine Orman Genel Müdürlüğü’nün hazırladığı “Ceviz Eylem Planı” ile de ceviz yetiştiriciliği konusunda verim ve kalitenin yükseltilmesi ve ceviz yatırımlarının sistemli bir şekilde ele alınması amaçlanmış, ceviz yatırımları teşvik edilmiştir.

Çalışmamızda kapama ceviz bahçesi yatırımı ve püf noktaları ele alınmıştır. Görüldüğü üzere her yatırımda olduğu gibi bu yatırımda da bilgi sahibi olmak ve doğru seçimler yapmak önemli birer faktördür. Çeşit seçimi, toprak analizi, dikim sistemi, budama, bakım, gübreleme, hastalık gibi başlıklarla bu yatırımı yapılırken nelere dikkat edilmesi gerekir sorusuna cevaplar verilmiştir. Fakat kapama ceviz bahçesi kurulumuyla ve cevizle ilgili olarak edinilecek en güvenli bilgi tecrübe edilmiş bilgi veya bu alan üzerine akademik çalışmaları olan şahıslardan edinilecek bilgidir. Örneğin ceviz çeşidi seçiminde tescilli cevizin özellikleri bellidir fakat tescilli olmayan fakat iyi verim verdiği söylenen bir ceviz hakkında en güvenilir bilgi tecrübe edilmiş bilgidir. Hatta bu tecrübe edilmiş bilginin ceviz bahçesini kuracağınız yere göre (toprak yapısı, rakım vb.) işlevsiz kalabilmesi bile söz konusu olabilmektedir. Konu hakkında profesyonel hizmet veren tarımsal danışmanlık firmaları, özel ormancılık büroları gibi kuruluşlardan da destek alınabilir. Örneğin ceviz çeşidi seçiminde tescilli cevizin özellikleri bellidir fakat tescilli olmayan ancak iyi verim verdiği söylenen bir ceviz hakkında en güvenilir bilgi tecrübe edilmiş bilgidir. Yani bu ceviz çeşidinin hangi toprakta yetiştiği, ne kadar gübre verildiği, ne kadar meyve verdiği tecrübe edilmiş olmalıdır. Böylece bu gibi kesin bilgilerle risk mümkün olduğu kadar azaltılabilmektedir.

Devlet destekleri ile bahçe kurmada ise arazi tahsisi, fidan desteği, ağaçlandırma projesi olarak anahtar teslim, sulama projesi desteği gibi destekler söz konusu olmaktadır. Bütün bu destekler dönemsel olarak değişmektedir. Güncel bilgi için mutlaka ildeki Fırat Kalkınma Ajansı Yatırım Destek Ofisi’nden bilgi alınmalıdır. Bu çalışmada ceviz yetiştiriciliği ve kapama ceviz bahçesi kurulumuyla ilgili izlenmesi gereken adımlar ele alınmıştır. Sonuç olarak kapama ceviz bahçesi yatırımına özenli ve bilgi sahibi olarak girişilmesi gerektiği kanısına varılmıştır. Gerekli toprak ve su analizleri, toprak işleme, çeşit seçimi, budama-bakım, gübreleme, hastalıklar gibi hayati önem taşıyan unsurlar mutlaka özenle ele alınmalıdır. Doğru bilgiyle kurulmuş ve verimli ceviz bahçesi sayısının artması önce yatırımı yapan kişilerin gelirini artıracak sonrasında ise yapılan yatırımlar ülkemizin iç talebini karşılayacak ve ithalattan ihracata geçiş ile ülke ekonomisine büyük katkı sağlayacaktır.